Aktualności

Nie zabijaj! Nowy utwór Elżbiety Sikory w Filharmonii w Szczecinie

Światowa premiera Szóstego przykazania Elżbiety Sikory, wybitnej kompozytorki i pionierki muzyki elektronicznej, zabrzmi 27 marca w Filharmonii w Szczecinie. Utwór zestawiony zostanie z arcydziełem włoskiego mistrza Luigiego Nono. Oba dzieła są wyrazem sprzeciwu wobec politycznej przemocy. Łączy je podobna obsada i polskie wątki. Czerpiąc z przeszłości, stają się ostrzeżeniem przed aktualnymi okrucieństwami. 

Tytuł kompozycji Elżbiety Sikory nawiązuje do szóstego przykazania w tradycji talmudycznej: „nie zabijaj” i dedykowany jest ofiarom przemocy i niesprawiedliwości – podobnie jak powstały blisko czterdzieści lat wcześniej utwór Quando stanno morendo. Diario Polacco no. 2 (1982) Luigiego Nono.

W swym nowym utworze Elżbieta Sikora sięga po słowa świadków zbrodni popełnionych w nazistowskim obozie koncentracyjnym Majdanek koło Lublina i zestawia je z poezją Grzegorza Kwiatkowskiego oraz ujgurskiego dysydenta Ekhmetjana Osmana, członka jednej z najbardziej prześladowanych współcześnie grup etnicznych.

Prosty przekaz codziennej przemocy z tamtych czasów staje się nowym ostrzeżeniem przed nowym okrucieństwem: pod innymi szerokościami geograficznymi istoty ludzkie są nadal prześladowane, kobiety, mężczyźni, dzieci giną na naszych oczach. A przecież wiemy: nie zabijaj jest przykazaniem, o którym nie wolno zapominać – mówi Elżbieta Sikora.

Drugi diariusz polski Luigiego Nono (1924-1990) powstał pod wpływem wiadomości o wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Wstrząśnięty tą wiadomością kompozytor zadedykował utwór „Polskim przyjaciołom i towarzyszom, którzy na wygnaniu, w podziemiu, w więzieniach, w swoich miejscach pracy – trwają w oporze; zachowują nadzieję, choć jej nie ma, wierzą, choć są niewierzący”.
W swej kompozycji Nono użył fragmentów wierszy Czesława Miłosza, Aleksandra Błoka, Endrego Adyego, Wielemira Chlebnikowa i Borysa Pasternaka, by postawić pytania, które mimo upływu lat okazują się zaskakująco aktualne („Mosca – chi sei?” – „Moskwo, kim jesteś?”).

Szóste przykazanie Elżbiety Sikory zostanie wykonane przez francuski zespołu wokalny Les Métaboles, który wystąpi pod kierownictwem Léo Warynskiego. Do udziału w projekcie zostali ponadto zaproszeni wybitni muzycy: Erik Drescher (flety), Bartosz Koziak (wiolonczela) i Dominik Dołęga (perkusja). W utworze Nono dołączą eksperci live electronics z SWR Experimentalstudio z Freiburga. W tym obchodzącym 50-lecie studio swoje dzieła komponowali m.in. Karlheinz Stockhausen, Pierre Boulez i właśnie Luigi Nono.

Prawykonanie Szóstego przykazania Elżbiety Sikory oraz premiera projektu Sikora/Nono odbędzie się 27 marca 2022 w Filharmonii w Szczecinie. Kolejny koncert zaplanowany jest na listopad w Berlinie na festiwalu Klangwerkstatt.  

Utwór Elżbiety Sikory powstał na zamówienie zespołu wokalnego Les Métaboles i Instytutu Adama Mickiewicza i został sfinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022, przy wsparciu Fundacji Muzycznej Ernsta von Siemensa, SACEM, Instytutu Polskiego w Paryżu i Centre National de la Musique. Partytura ukaże się nakładem PWM. Projekt Sikora/Nono powstał z inicjatywy SONORA Music.

Program koncertu:

Elżbieta Sikora – Szóste przykazanie na głosy żeńskie, flet, wiolonczelę i perkusję (2021) prapremiera
Luigi Nono – Quando stanno morendo. Diario polacco No.2 na głosy żeńskie, flet, wiolonczelę i elektronikę (1982)

Wykonawcy:

Les Métaboles – zespół wokalny
Erik Drescher – flety
Bartosz Koziak – wiolonczela
Dominik Dołęga – instrumenty perkusyjne
SWR Experimentalstudio – elektronika
Léo Warynski – dyrygent